Hoe privé zijn je gegevens die je op het internet deelt? Privacy is een belangrijke onderwerp voor velen en daarom is het goed om te weten dat vanaf 1 januari volgend jaar er een nieuwe wet in gaat die hier invloed op heeft, namelijk de aftapwet. Deze aftapwet, officieel de WiW (de Wet op de Inlichtingen- en veiligheidsdiensten), is onlangs in de Eerste Kamer aangenomen. Dankzij deze wet kunnen de AIVD en MIVD vanaf 1 januari grote hoeveelheden internetverkeer via de kabel aftappen. In de wet staat dat de afgetapte gegevens (denk bijvoorbeeld aan je berichten, mails en browsergegevens) als die relevant zijn, drie jaar mogen worden bewaard. De rest wordt vernietigd. Ook is de uitwisseling van gegevens met inlichtingendiensten van andere landen geregeld in de nieuwe wet.
Veiligheid
De vernieuwing van de oude wet, die nog stamt uit 2002, is met name vanwege veiligheidsredenen in het leven geroepen. Hierbij staan thema’s als; de bescherming van de nationale veiligheid, het bijdragen aan de internationale rechtsorde, bescherming tegen terrorisme, de bescherming van het hightech bedrijfsleven en de overheid tegen cyberaanvallen centraal. Om op grote schaal af te tappen moet de AIVD wel altijd toestemming vragen aan een nieuwe toetsingscommissie, die bestaat uit rechters en technici. Ook vanwege technische redenen voldeed de oude wet niet meer. De bulk van de informatie loopt tegenwoordig namelijk via de kabel, zoals telefonie, e-mail en sociale media terwijl de iPhone, Facebook en WhatsApp in 2002 nog niet eens bestonden.
Metadata verzamelen en end-to-end-encryptie
Wat betekent de aftapwet en dat aftappen nou in de praktijk? De AIVD verzamelt via het aftappen metadata; zoals bijvoorbeeld met wie je communiceert, waar je bent en welke websites je bezoekt. Metadata geven een gedetailleerd beeld van iemands leven, maar tonen meestal niet de inhoud van communicatie. Deze is bij onder andere WhatsApp – zowel voor het chatten, bellen als media delen – versleuteld met end-to-end-encryptie (een beveiligingssysteem voor communicatie, waarbij de berichtgeving tussen zender en ontvanger op geen enkele manier kan worden ingezien door derden). Als er aanleiding is om de inhoud van communicatie van een doelwit in te zien, kan de geheime dienst onder andere proberen om de persoon te hacken om zo de end-to-end-encryptie te omzeilen.
Aftapwet inbreuk op privacy?
Aangezien de wet verstrekkende gevolgen heeft op de inbreuk van privacy is er veel verzet. Ondanks het feit dat de wet nu is aangenomen gaan er al geluiden dat er een grote rechtszaak op komst is tegen de wet. Hierbij zouden diverse grote Nederlandse organisaties hun krachten bundelen. Privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens stelt zelfs dat de wet in strijd is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. We blijven het nieuws rondom dit onderwerp in de gaten houden.
